Türkiye’nin 2022 Yılı İlk 6 Ayı E-Ticaret İstatistikleri

E-ticaret(elektronik ticaret); hizmet ve ürünlerin tüketiciler ile online kanallar vasıtasıyla bir araya getirildiği ticaret türüdür. İnternet kullanımının yaygınlaşmaya başladığı doksanlı yılların ikinci yarısıyla birlikte, e-ticaret de dünya çapında hızla gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.

E-ticaret faaliyetlerinin ayırıcı noktası üretici ile tüketici arasında gerçekleşen satış, ödeme, dağıtım, reklam, iletişim gibi bütün süreçlerin dijital olarak tamamlanması ve dolayısıyla geleneksel ticaret yöntemlerine kıyasla çok daha geniş çaplı ve hızlı ticari işlemlerin yapılabiliyor olmasıdır.

Türkiye, büyüyen e-ticaret hacmi ile dünya çapında dikkat çeken ülkelerden biridir. Türkiye’de 2022 yılı ilk 6 ayı itibarıyla elde edilen elektronik ticaret istatistikleri, ülkedeki bu potansiyelin ne kadar yüksek olduğunu ve elektronik ticaret faaliyetlerinin pazarda ne kadar büyük bir hızla yaygınlaştığını gözler önüne sermektedir. Türkiye’nin güncel e-ticaret istatistiklerine kısaca göz gezdirelim.

2022 İlk 6 Ay E-Ticaret Verileri

Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi(ETBİS) aracılığıyla elde edilen verilere göre, Türkiye’nin 2022 yılı ilk 6 ay istatistikleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• 2022 yılının ilk 6 ayı itibarıyla, Türkiye’de e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %116’lık artışla, 348 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla %116’lık bir artış oranının elde edilmesi, Türkiye’deki e-ticaret hacminin artış potansiyelini kavrama noktasında önemli bir veridir.
• 2022 yılının ilk 6 ayında sipariş adetleri yüzde 38 artış ile, 1 milyar 654 milyon adetten 2 milyar 294 milyon adede yükselmiştir.
• 2022 yılının ilk 6 ayında perakende e-ticaret hacmi 233 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Genel tabloya bakıldığında, Türkiye’nin elektronik ticaret hacmindeki büyüme açıkça görülmektedir. Bununla birlikte, bazı diğer verilere odaklanarak ve istatistikleri ayrıntılar üzerinde özelleştirerek, daha derin bir bakış edinmek mümkün olabilir.

2022 Yılında Elektronik Ticaretin Genel Ticarete Oranı Nedir?

Bir ülkedeki e-ticaret hacmini genel ticaret hacmi ile kıyaslamak, o ülkedeki elektronik ticaret hacminin büyüme oranını, hızını ve potansiyelini anlamak için başvurulabilecek en iyi kaynaklardandır. Dolayısıyla Türkiye’de e-ticaretin genel ticarete oranını 2021 ve 2022 yılları için karşılaştırmak iyi bir nokta olabilir:

• 2021 yılı ilk 6 ayında e-ticaretin genel ticarete oranı %17,6’dır.
• Bu oran 2022 yılında, geçen yılın aynı dönemine göre %5 artarak %18,5 olmuştur.

İl Bazında Kişi Başına Düşen E-Ticaret Harcamaları

E-ticaret harcamaları, genel ticaret harcamalarında da olduğu gibi illerdeki sanayileşmeye, gelişme oranlarına, dijitalleşmeye ve başka pek çok faktöre göre değişiklik gösterebilir. Türkiye’de 2022 yılı ilk 6 ayında gerçekleşen elektronik ticaret harcamaları, 18-70 yaş arası nüfusa oranlandığında kişi başına düşen e-ticaret harcaması 4.964 TL olarak saptanmıştır. Bununla birlikte e-ticaret harcamalarının miktarları, illere göre farklılaşmaktadır. Bazı örnekler için 2022 ilk 6 ay verileri aşağıdaki şekildedir:

• İstanbul ilinde kişi başına düşen elektronik ticaret harcaması: 9.857 TL
• Ankara ilinde kişi başına düşen elektronik ticaret harcaması: 6.064 TL
• İzmir ilinde kişi başına düşen e-ticaret harcaması: 5.230 TL

Ödeme Yöntemleri Bazında Elektronik Ticaret Hacmi

E-ticarette ortalama sepet tutarı, 2022 yılı ilk 6 ayı itibarıyla 152 Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Bu tutar, ödeme şekillerine göre farklılık göstermektedir. E-ticaret platformlarının desteklediği politikalara ve bu platformların işbirliklerine göre kullanıcılar, pek çok ödeme aracı arasından seçim yapabilmektedir. 2022 yılı ilk 6 ay verilerine göre Türkiye’de elektronik ticaret süreçlerine dahil olan kullanıcıların bu ödeme araçlarını kullanma oranları şöyledir:

• Ödeme yöntemleri bazında toplam e-ticaret hacminin %32’sini 113 milyar TL ile Havale/EFT diğer ödemeler oluşturmaktadır.
• Bunu, %2 oranı ve 7.7 milyar TL ile kapıda ödeme takip etmektedir.
• Ödemea yöntemleri bazında elektronik ticaret hacminin %66’sını ise 228 milyar TL ile kartlı işlemler oluşturmaktadır.

E-Ticaret İşletmelerine İlişkin Veriler

Genel ticaret süreçlerinin yanında elektronik ticaret yapan veya sadece e-ticaret yöntemlerini kullanarak var olan elektronik ticaret işletmeleri, Türkiye’deki e-ticaret faaliyetinin ana damarlarındandır. Bu işletmelere dair istatistiklere göz atarak, ülkedeki elektronik ticaret faaliyetlerinin miktarı, gelişimi ve yöntemi gibi farklı konularda fikir edinmek mümkündür.

E-ticaret işletmelerinin illere göre dağılımı incelendiğinde, elektronik ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısının en fazla olduğu ilin İstanbul olduğu görülmektedir. Elektronik ticaret işletmelerinin oranı İstanbul’da %39’dur. Bunu Ankara (%8), İzmir (%7), Bursa (%4), Antalya (%3) ve Kocaeli (%2) illeri takip etmektedir.

Ülkemizde hem ETBİS’e kayıtlı olup hem de pazar yerlerinde elektronik ticaret faaliyetinde bulunan 488.706 işletme bulunmaktadır. Bu işletmelere dair güncel veriler 2022 yılı ilk 6 ayı itibarıyla aşağıdaki gibidir:

• Bu işletmelerin 29.287’si ETBİS’e(E-Ticaret Bilgi Sistemi) kayıtlı işletmedir.
• 472.840 işletme, elektronik ticaret pazar yerlerinde faaliyet göstermektedir.
• ETBİS’e kayıtlı site sayısı 2022 ilk 6 ayı itibarıyla 34.931’dir.
• 13.421 işletme, kendi sitesinde elektronik ticaret faaliyetinde bulunmakla birlikte e-ticaret pazar yerlerinde de satış yapmaktadır.

Diğer taraftan, bu işletmelerin e-ticaret faaliyetini kaç pazar yerinde gerçekleştirmeyi tercih ettiklerine dair veriler, çarpıcı bir farkı ortaya koymaktadır. İşletmelerin %83’ü yalnızca bir pazar yerinde satış yapmayı tercih etmektedir. İki pazar yerinde satış yapan işletmelerin oranı 2022 ilk 6 ayı itibarıyla %8’dir. İşletmelerin %3’ü üç pazar yerinde satış yapmaktadır. Kalan %5 oranındaki işletmeler ise 4 ve üzeri pazar yerinde satış yapmayı tercih etmektedir.

E-Ticaret Harcamalarının Yurt İçi – Yurt Dışı Dağılımı

Türkiye’de e-ticaret yaparken hem yurt içi hem de yurt dışı alım satım yapmak mümkündür. Bu alım satımların yurt içi ve yurt dışı oranlarına göz atmak, Türkiye’de elektronik ticaret hacminin ne yönde geliştiğini analiz etmek açısından önemli olacaktır:

• 2022 yılı ilk 6 ayında; yurt içi elektronik ticaret harcamalarının payı %88’lik oran ile 308 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
• Diğer ülkelerin ülkemizdeki elektronik ticaret sitelerinden yaptığı harcamalar %5’lik oran ile 15,8 milyar TL’dir.
• Vatandaşlarımızın yurt dışından yaptığı alımlar %7’lik oran ile 24,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Bu veriler ışığında, Türkiye’deki elektronik ticaret faaliyetlerinin büyük oranda yurt içi alım satımlara dayandığını düşünmek mümkündür.

E-Ticaret Hacminin Sektörler Bazında Bir Önceki Yılın Aynı Dönemine Göre Değişimi

E-ticaret hacmindeki sektörel değişimleri incelemek, Türkiye’deki elektronik ticaret hacminin gelecek seyrini öngörebilmek ve önceki yılın durumuyla karşılaştırma yapabilmek açısından kritiktir. Sektörler bazında bu değişikliklere bakıldığında en çarpıcı değişimin genel olarak seyahat ve turizm kategorilerinde gerçekleştiğini söylemek mümkündür. 2022 yılı ilk 6 ay verilerine göre önceki yılın aynı dönemine kıyasla meydana gelen önemli artış miktarları şu şekilde listelenebilir:

• Havayolları; %408 artış (30,4 milyar TL)
• Konaklama; %344 artış (5,6 milyar TL)
• Seyahat, taşımacılık ve depolama sektörü; %236 artış (12,6 milyar TL)
• Elektronik; %176 artış (20,3 milyar TL)
• Giyim, ayakkabı ve aksesuar; %126 artış (24,6 milyar TL)
• Gıda ve süpermarket; %124 artış (13,8 milyar TL)
• Yemek; %99 artış (12,2 milyar TL)
• Beyaz eşya ve küçük ev aletleri; %95 artış (43,7 milyar TL)

Sektör Bazında Taksitli/Peşin İşlem Oranı

Elektronik ticaret harcamalarının %86’sı peşin ödeme yapılarak, %14’ü ise taksitli ödeme imkânı kullanılarak gerçekleşmiştir. Sektörel olarak bakıldığında ise ev ve dekorasyonda %73, beyaz eşyada %31, elektronikte %27, giyimde %28, seyahatte %11, konaklamada %12, havayollarında %11, kitap ve dergide ise %7 oranında taksitli işlem tercih edilmiştir.

E-Ticaret Harcamaları Açısından Kullanıcı İstatistikleri

E-ticaret söz konusu olduğunda, elektronik ticaret işletmeleri ve dağıtıcıları kadar harcamaları yapan kullanıcıların, yani tüketicilerin, profillerini iyi analiz etmek de oldukça mühimdir. Elektronik ticaret harcamaları yapan kullanıcılara dair bazı istatistiklere göz gezddirelim.

Elektronik Ticaret Harcamalarının Cinsiyete Göre Dağılımı

Cinsiyet, Türkiye’deki e-ticaret faaliyetlerini ve büyüyen elektronik ticaret hacmini sağlıklı değerlendirebilmek için önemli olan istatistiklerdendir. Bu bağlamda, 2022 ilk 6 ayı verilerine göre elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların %52’sini kadınlar; %48’ini erkekler oluşturmaktadır.

E-Ticaret Harcamalarının Platforma Göre Dağılımı

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların hangi platformu tercih ettiklerine bakıldığında, 2022 yılı ilk 6 ayı verilerine göre vatandaşlarımızın %70’i elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılardan alışveriş yaparken mobil uygulama kullanmayı tercih etmektedir. Bu oran, mobil cihazların ve uygulamaların güncel e-ticaret faaliyetleri için ne kadar önemli olduğunu açıkça göstermektedir.

Elektronik Ticaret Alışverişlerinin İllere Göre Dağılımı

Elektronik ticaret yoluyla gerçekleşen alışverişlerin %39’unu İstanbul’da yaşayan kullanıcılar yapmaktadır. Ankara’da yaşayan kullanıcıların oranı %9, İzmir’de yaşayan vatandaşların oranı ise %6’dır. Bu illeri; %3,5 oran ile Bursa ve Antalya, %2,5 oran ile Kocaeli, yaklaşık %2 oran ile Adana, Konya, Mersin ve Gaziantep illeri takip etmektedir.

Elektronik Ticaret Gönderilere İlişkin Bilgiler

2022 yılı ilk 6 ayında tüm gönderiler içerisinde e-ticaret gönderilerinin oranı %59,5’tir. Bu gönderilerin toplam %63’ü, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinden gerçekleşmiştir. Gönderilerin tutarları ve ortalama sepet tutarları, sektörlere göre farklılaşmaktadır. Örneğin ortalama sepet tutarı, 2022 yılı ilk 6 ayında konaklama sektöründe 5.358 TL, havayollarında 2.645 TL, giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründe 373 TL ve elektronikte 257 TL olarak gerçekleşmiştir.

E-Ticaret İşlemlerinin Günlere Göre Dağılımı

Türkiye’deki e-ticaret faaliyetleri, 2022 yılı ilk 6 ayı döneminde haftanın günlerine göre incelendiğinde elektronik ticaret faaliyetlerinde günler arasında çeşitli artış ve azalışlar olduğu ve bu faaliyetlerin hareketlerinde dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. Dolayısıyla günler açısından sürekli ve net verilerden söz etmek mümkün değildir.

 

Önceki yazımıza https://oniki.net/amazon-satis-teknikleri/ linkinden ulaşabilirsiniz.