B2B, B2C, C2C ve Diğer E-Ticaret Türleri

E-ticaret, mal ve hizmetlerin internet üzerinden alım satımının yapılması anlamına gelmektedir. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da elektronik ticaret: “Fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrimiçi iktisadi ve ticari her türlü faaliyet” olarak tanımlanmaktadır. 

Elektronik ticaret, herhangi bir ürün ya da hizmete sahip olabilmek için birden farklı ödeme yöntemi kullanılabilecek online bir platform üzerinden alım satım gerçekleştirmeyi mümkün kılan ve ağırlıklı olarak son yirmi yılda gelişmiş bir yöntemdir. 

E-ticaret ya da dijital ticaret, teknolojik gelişmelerin son yıllarda çok büyük bir hız ve büyüme kazanması ile birlikte pek çok farklı platform ve müşteri tarafından kullanılan, kullanılabilirliği her geçen günle birlikte daha da artan bir ticaret yoludur ve gittikçe yaygınlaşmaktadır. 

Alım satıma birebir yöntemle de devam eden çeşitli marka, firma ya da kurumlar internet ortamında da kendilerine bir pencere açarak çok daha geniş bir müşteri kitlesine hitap edebilme şansı bulmakta, bilinirliğini arttırmakta ve ticari kazancını online satışlar ile yükselişe geçirmektedir. E-ticaret hakkında kısa bilgi ve önemli ayrıntıları sizin için derledik.

Taraflarına Göre E-Ticaret Türleri

E-ticaretin günden güne daha bilinir hale gelmesi ve yükselen bir popülariteye sahip olması nedeniyle günümüzde birden fazla e-ticaret türleri ortaya çıkmıştır. E-ticaret türleri, satılmış olan ürünün ne olduğuna ve ticareti gerçekleştiren taraflara göre farklı türlere ayrılmaktadır. E-ticaret türleri nelerdir, bir göz atalım. 

B2B (Business to Business)

E-ticaret türleri arasında olan bu model, işletmeden işletmeye ticaret gerçekleştirilen bir yöntemdir. “Business to Business” yöntemini kullanan firmaların hedefi dijital ticarette müşteri kitlesini geliştirmek ve tüketici kişiye ulaşmak değil, işletmeler arası ticaret aktarımı sağlamaktır. 

B2B e-ticaret modelinin işletmeler arası nasıl işlediğine örnek verecek olursak mont üretimi yapan bir markanın pamuk tedarik etmesi, ayakkabı üretimi yapan bir markanın deri üreticisinden deri tedarik etmesi, bir marketin toptancıdan ürün alması gibi örnekler verilebilir. 

B2C (Business to Customer)

E-ticaret türleri arasında bir diğeri olan “Business to Consumer”, Türkçesiyle “Firmadan Tüketiciye” kavramı, şirketlerin tüketicilerle direkt olarak kurduğu ticari ilişkiyi açıklayan kısa bir dijital ticaret tanımıdır. Bireysel olarak yaptığımız tüm alışverişler, B2C iş modeli kapsamındadır. En çok tercih edilen e-ticaret türlerinden biri haline gelmiştir. 

“Business to Customer” modeline örnek olarak ülkemizde dijital ticarette sıklıkla kullanılan Trendyol, Hepsiburada, Amazon gibi siteleri buna türlerine örnek olarak verebiliriz. Bu online e-ticaret platformlarında tüketiciler ihtiyaç duydukları onlarca farklı ürüne, farklı satıcılara hızlı ve etkin bir şekilde ulaşabilme imkanı bulmakta ve bu platformlar hem çeşit fazlalığı hem de kampanya gibi avantajlı durumlar sayesinde her geçen gün dijital ticaretteki kullanım sıklığını arttırmaktadır.

B2G (Business to Government)

B2G, yani “Business to Government” e-ticaret türleri arasında Türkçe karşılığı ile “İşletmeden Hükümete” anlamına gelmektedir. Bu model, işletme kuruluşlarından devlet ve devlet kurumlarına yapılan satışı ifade etmektedir. B2G e-ticaret türünde devlet bir ihale açmakta ve birbirinden farklı birçok işletme, bu ihaleyi online ortamda takip ederek katılım göstermektedir. İhaleyi kazanan işletme devlete ürün ve hizmet satışı yapabilmektedir. 

Devlet malzeme ofisinin kamu kurumlarının ihtiyaçlarını e-ihale olarak açması ya da devlet kurumlarının kullanması için tasarlanan online başvuru ve veri tabanlarının kiralanmasına yönelik sistemler, B2G e-ticaret modeline örnek olarak verilebilir. 

C2B (Customer to Business)

C2B (Customer to Business) e-ticaret modeli, Türkçe anlamıyla tüketiciden firmaya anlamına gelmektedir. Tüketicinin firmaya ürün veya hizmet teklifi bulunduğu ve buna karşılık firmanın tüketiciye ücret ödediği e-ticaret türlerinden biridir. Bu e-ticaret modeline örnek olarak, Upwork, Fiverr gibi uygulamalar üzerinden yapılan freelance işler ya da müşterilerin kullandıkları elektronik eşyaları, yani 2. el eşyaları getirmeleri karşılığında hediye çeki veya firmadan alınan bir ürün için indirim gibi kampanyalar yapılması dijital ticaretteki kullanımına örnek olarak gösterilebilir.

C2C (Customer to Customer)

E-ticaret türleri arasında yer alan bir diğer model olan C2C; “Customer to Customer”, yani Türkçe anlamı ile müşteriden müşteriye e-ticaret gerçekleşmesi anlamına gelen bu modelde tüketiciden tüketiciye işlem yapılmaktadır. Eskiden çok bilinen bir e-ticaret yöntemi olmayan, ancak günden güne C2C modeline dayanan bazı mobil uygulamaların yaygınlaşması ve bireylerin bu modele karşı olan ön yargılarının kırılması nedeniyle gün geçtikçe daha çok ilgi gören bir e-ticaret koludur. 

Bu modele örnek olarak Dolap, Gardrops ya da Letgo gibi uygulamalar verilebilir. Bu mobil uygulamalarda dijital ticaretteki tüm işlemler, tüketiciden tüketiciye doğru gerçekleşmektedir.

M2M (Machine to Machine)

M2M, “Machine to Machine” yani Türkçe anlamıyla makineden makineye anlamına gelen bu e-ticaret modeli, gelecekte gerçekleşmesi beklenen bir modeldir ve bu alandaki teknolojik çalışmalar tüm hızıyla devam etmektedir. Makineler arasında gerçekleşecek bir e-ticaret için oluşturulmaya çalışılan bu sistemin hayat bulması ile birlikte günlük hayatta pek çok kolaylık gerçekleşmesi öngörülmektedir. 

Özellikle endüstri 4.0’ın yaygınlaşmasıyla M2M e-ticaret modeli  kullanıcıların yaşamında yer bulmaya başlamıştır. Buzdolabınızda süt bittiği zaman, dolabın otomatik bir şekilde online süt siparişi vermesi M2M modeline örnek olarak verilebilir.

Satılan Ürüne Göre E-Ticaret Türleri

E-ticaret türleri, taraflarına göre alt başlıklara ayrılabileceği gibi aynı zamanda satılan ürünün ne olduğuna göre de iki farklı kategoriye ayrılabilmektedir.

Doğrudan E-Ticaret

Fiziksel olarak kurulmuş bir mağaza veya firma olmadan ürün ve hizmetlerin alım satımının, ödeme işlemlerinin ve tesliminin online olarak yapılması doğrudan e-ticaret olarak tanımlanmaktadır. Ürün ve hizmetler bilgisayar programları, eğlence ve müzik, danışmanlık hizmetleri gibi pek çok farklı alanda çeşitlilik gösterebilmektedir ve kullanıcıların ihtiyaçlarına göre kurulmuş birbirinden farklı platformlar mevcuttur. 

Doğrudan e-ticarete birkaç örnek vermemiz gerekirse, Netflix gibi bir dizi, film ya da belgesel gibi içerikleri izleyebileceğiniz bir platformu indirmek ve belirli bir ücret karşılığında uygulamaya abone olmak bu e-ticaret modeline örneklerden biridir. Yabancı dilinizi geliştirmek ve konuşma pratiğinizi arttırmak amacıyla indirdiğiniz Cambly gibi bir uygulama da belirlenmiş bir ücret karşılığında size yabancı insanlarla konuşma pratiği yapabileceğiniz fırsatlar sunmaktadır ve bu da bu tekniğin dijital ticaretteki kullanımlarından biridir.

Dolaylı E-Ticaret

Son yıllarda popülerleşmeye ve kullanıcı kitlesini hiç olmadığı kadar arttırmaya başlamış birden fazla online e-ticaret sitelerinden (Trendyol, Hepsiburada, Amazon) istediğiniz bir ürünü belirli bir ücret karşılığında satın almanız, ürünün alım satımını gerçekleştiren şirketin size ürünü seçilen kargo şirketi aracılığı ile kargolaması, bu ürünün kuryeler aracılığı ile adresinize veya bulunduğunuz kuruma teslim edilmesi, ürünün beğenilmemesi durumunda gerçekleşen iade ve ücret teslimi gibi aşamaların tümünü kapsayan ticaret modeli, dolaylı e-ticaret kapsamındadır.

Önceki yazımıza https://oniki.net/turkiyenin-2022-yili-ilk-6-ayi-e-ticaret-istatistikleri/ linkinden ulaşabilirsiniz.