Cari Oran veya bankacıların oranı, bir işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme kabiliyetini değerlendirme ve net işletme sermayesinin yeterliliğini ölçme unsurlarını hesaplamak için işletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesiyle hesaplanan bir likidite ölçüsüne denir. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre belirlenen varlık unsurlarını içerir. Kısa ve uzun vade içerisinde işletmenin bilançolarında ayrı olarak sınıflandırılır.
Cari Oran Nedir Nasıl Hesaplanır?
Bankacıların oranı tabiriyle bilinen cari oran, genel uygulamalarda 2 ve minimum oran ise 1 olarak belirlenerek ülkeden ülkeye veya sektörden sektöre değişmekle birlikte bir işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılana oranına denen bir likidite ölçüsüdür. Cari Oran Hesaplama, asit test oranı ve nakit oranda kullanılan unsurlarla birlikte nakit ve nakit benzeri kalemler hesaba katılarak yapılır.
İşletmelerin finansal performansını ve ödeme kabiliyetini değerlendirmede kullanılan önemli bir finansal değer olan cari oran, bir işletmenin nakit, stok ve alacaklar gibi varlıklarıyla ticari borçlar, kısa vadeli krediler ve giderler kalemleriyle ilgilenir. İşletmelerin likidite durumunu değerlendirir ve kısa vadeli borç ödeme yeteneğini ortaya çıkarır.
Ayrıca, bu oran, bir işletmenin finansal durumunu ortaya koymak için tek başına yeterli olmasa da, işletmenin varlıklarını daha verimli kullanıp kullanmadığını belirlemek için önemli bir ölçüttür.
Cari Oran Hesaplama Formülü Nedir?
Cari Oran Hesaplama Formülü, daha az likit olan kalemler çıkarılarak daha likit oranlar dikkate alınmasıyla birlikte ortaya çıkan asit test oranı ve nakit oranıyla ortaya çıkar. Cari Oran için Anthony ve Hawkings’in “Accounting Text and Cases” adlı çalışmasına göre hesaplama formülü;
- İşletmenin dönen varlıkları ve stoklar çıkarılır: kısa vadeli borçlara bölünür.
- İşletmenin nakit ve benzeri gelirleri, finansal araçları ve alacakları toplanır: kısa vadeli borçlara bölünür.
Cari Oran Analizi Formülü asit test oranı ve nakit oran olmak üzere (Dönen Varlıklar – Stoklar) / Kısa Vadeli Borçlar ve (Nakit ve Nakit Benzerleri + Finansal Araçlar + Alacaklar) / Kısa Vadeli Borçlar şeklinde 2 farklı modelle formüle edilir. Her iki analiz formülünde de stok kalemi hesaba katılmayarak işletmenin süreklilik ilkesine uygunluğu sağlanır.
Cari Oran Nasıl Hesaplanır?
Cari orandan sağlıklı bir şekilde yararlanmak ve kısa vadeli borçların ödenme kabiliyetinin ortaya çıkması için bazı unsurların dikkate alınması gereklidir. Cari oran içerisinde hesaplama yapmak için hesaba katılacak parametreler arasında;
- Nakit ve Nakit Benzeri Kavramlar
- Çeklerin Vadeleri
- Alacaklar
- Değeri Düşen Stoklar
- Verilen Avanslar
- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri – Hakedişler
- Peşin Ödenmiş Giderler
- Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değerinin Hesaplanıp Hesaplanmadığı
- Nakit Dönüm Süresi
- Kısa Vadeli Karşılıkların Kaydedilip Edilmediği
- Kazanılmamış Gelirlerin Kısa Vadeli Yükümlülüklerdeki Tutarı
- Satış Amaçlı Duran Varlıkların Raporlanması yer alır.
Bir işletmenin borç ödeyebilme gücünü ve net işletme sermayesinin yeterliliğini oraya koyan cari oran hesaplama ve analizi nasıl yapılır?
- İşletmenin dönen varlıkları, kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünerek oran elde edilir.
- İşletmenin dönen varlıklar ve stokları çıkarılır ve kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünerek oran bulunur.
Cari oran hesaplaması, işletmenin dönen varlıkları, kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünerek X:1 formatında minimum 1 ve maksimum 2 olmak üzere iki farklı değerde gösterilir.
Cari Oran Kaç Olmalı?
Cari oranın veya bankacıların oranının değeri, ülkeden ülkeye ve sektörden sektöre değişmekle birlikte X1 formatında 1,0 ile 2,0 arasında gösterilir ve bu iki değer kısa vadeli borç ödeme kabiliyetini ortaya çıkarır. Sektörden sektöre değişse de, cari oran için işletmenin sağlıklı değerin 1,5 ila 2,0 arasında olması genel itibariyle kabul edilen bir orandır.
Cari oranın yalnızca bir oran olarak değil, işletmenin genel finansal durumunu anlamak için bir araç olarak kullanılması önemlidir. Bu nedenle, işletmenin özgün koşullarını ve hedeflerini dikkate alarak uygun bir cari oran hedefi belirlenmelidir. Bu konuda finansal danışmanlar veya uzmanlarla çalışmak faydalı olabilir.
Ayrıca, bu oranın oluşmasında ve yorumlanmasında, sektör; operasyonel yapı, ödeme koşulları, işletmenin bulunduğu ülke, risk toleransı ve gelecek planları doğrudan etkilidir.
Cari Oran Nasıl Yorumlanır?
Cari oran, hem yüksek değerde olması (>2,0) hemde küçük değer olması (<1,0), işletmenin varlıklarını etkili bir şekilde kullanmadığını; yatırım fırsatlarını kaçırdığını ve borç ödeye konusunda sorun yaşadığını şeklinde yorumlanır. Oran sektörden sektöre ve yıldan yıla değişiklik gösterdiği için Kamuoyun Aydınlatma Platformu (KAP) sektörel cari oranlar tabloları incelenmelidir.
Cari oran, KAP verilerine göre nasıl yorumlanır?
- Cari oran için en yüksek değer 2,0 kabul edilir.
- Cari oran için en düşük değer 1,0 sınır görülür.
Geleneksel yaklaşımlara göre yüksek cari oranı olumlu yorumlanırken modern yaklaşımlarda iyi bir veri değildir. Buna karşın, düşük cari oranda şirkette atıl bir fon bulunduğuna işaret ettiği için olumsuz yorumlanır. Yüksek cari oranda şirkete kredi veren kurum veya kuruluşların sayısı fazla olsa da şirketten alacaklıların ve stokların yüksek olması anlamına gelebilir.
Genel itibariyle şirketin verimliliğiyle birlikte cari oranın seviyesi ters orantılı şekilde işlev görmektedir. İşletmenin finansman yöneticisinin cari oran değerlerini sektörel olarak değerlendirmeli ve en sağlıklı değere getirmek için mücadele etmelidir.
Sonuç
Cari oran işletmeler için finansal sağlığın bir göstergesi olarak kabul edilir ve dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynakların dengesini ölçerek işletmenin likidite durumunu ve ödeme gücünü yansıtır. İşletmelerin likidite durumunu değerlendirmek ve kısa vadeli borçlarını ödeme kabiliyetini ölçmek amacıyla kullanılan bir finansal oran olarak karşımıza çıkar.
Sonuç olarak Cari Oran Nedir içeriğimizde bankacıların oranı olarak kabul edilen cari oran hakkında bilgi verildi.