Lojistik Nedir?

Lojistik ya da diğer adıyla nakliye; ürünler ve hizmetler gibi kaynakların, istenilen noktada ve istenilen vakitte elde edilmesini sağlayan araçtır. E-ihracatın, popülerleşmesiyle birlikte lojistik sektörüne olan merak giderek arttı. “Amazon’da satış için neler yapmalıyım?” sorusu google trends içerisinde en çok aranan cümleler arasında. Bu nedenle birçok insanın aklına “Lojistik nedir?” sorusu geliyor.

Lojistik Neden Önemlidir?

Günlük hayatın temposuyla paralel biçimde artan hız ve ihtiyaç duyduğumuz şeyler her geçen gün artış gösterir. Lojistik, birçok firmanın faaliyetlerinin eksiksiz çalışmasına ve çeşitli fonksiyonların düzgün işlemesine önemli katkılar sağlar.

Lojistik eksikliğinde veya yokluğunda çeşitli problemler meydana gelir. İnsanların çeşitli ihtiyaçlarının tüketileceği yere eksiksiz ve vaktinde taşımacılık sağlamak kıymetlidir. Bir organizasyonun lojistik departmanı yeterli değilse o organizasyon mutlaka müşterilerle sorunlar yaşar.

Lojistiğin Alanları

“Lojistik nedir?” sorusuna cevap ararken karşımıza çıkan diğer alt başlıklara ve lojistik alanlarıyla ilgili detaylara göz atalım. Lojistik alanları pek çok farklı kategoriye ayrılır. Başlıca lojistik alanları:

• Askerî lojistik,
• Tıbbi lojistik,
• Otonom lojistik,
• Uluslararası lojistik,
• Bilgi lojistiği,
• Yeşil lojistik
• Üçüncü taraf lojistik,
• Tersine lojistik olarak sıralanır.

Üçüncü Parti Lojistiği

Üçüncü parti lojistiği, 3PL kısaltmasıyla ya da dış kaynaklı lojistik olarak da karşımıza çıkar. Lojistik hizmetine ihtiyacı olanların bir firma aracılığıyla dolaylı yoldan hizmet alması anlamına gelir. Firma nakliye, depolama gibi hizmetleri firma yerine gerçekleştirir. Bu durum yeni kurulmuş, yüksek kaynağa sahip olmayan şirketler için oldukça ideal bir durumdur.

Üçüncü parti lojistiğinde firma müşterisinden aldığı materyalleri işler ve müşteriye geri teslim eder. Daha basit bir şekilde özetlemek gerekirse 3PL hizmeti veren firma, bir aracı görevindedir. Yüksek kaynaklara sahip şirketlerinse, daha etkili sonuçlar alabilmeleri açısından 4PL hizmeti alması tavsiye edilir. Ancak aynı zamanda 3PL hizmeti bazı web mağazaları için de oldukça uygundur.

3PL kullanımı, firma için vakit ve kaynak kazancı sağlar. Lojistik yönetiminin kilit noktalarından biridir. ”Lojistik nedir?” denince akla gelen soruların en başında gelir. İşinizi büyütmek ve farklı alanlara da yatırım yapabilme olanağını sağlaması, değerli bir alan hâline gelmesine katkı sağlar. Pek çok şirket arz-talep dengesine dalgalanmalar yaşadığı için 3PL devreye girdiğinde az harcamayla çok daha verimli bir bütçe yönetimi gerçekleştirebilir.

3PL hizmeti, hızlı sevkiyat sağlar ve günümüz çağında hız, müşteri memnuniyetine giden yolda atılacak en büyük adımlardan biridir. Depo alanı ve eleman maliyeti olmadığından bütçede rahatlama sağlanır. Fiyat, hizmet kalitesi, teknoloji ve uyarlanabilirlik baz alınarak yapılacak doğru bir seçim, şirketinizin geleceğini belirler.

Tedarik Lojistiği

Tedarik ve lojistik birbiriyle sıklıkla karıştırılır. Tedarik lojistiği, hammaddenin tüketiciye gidene kadar olan vakti kapsar. Lojistikte ise mühim olan şey tüketicidir. Tedarik lojistiği ürünlerin tedariğinin ardından muayene, test etme, depolama, gibi olayları kapsar. İletişim ve planlama kilit noktalardandır. Planlamanın kilit noktası ise malzeme akışıdır. Alınan ürün tamamlanmamış hâlde ise son hâline getirilip yükleme kısmına geçilir.

Geri Dönüş Lojistiği

Geri dönüşüm lojistiği, tersine lojistik adıyla da sık sık karşımıza çıkan bir terimdir. Kullanılan ve üretim hatası barındıran ürünler, üretim yerlerine tersine lojistik aracılığı ile döner. Tersine lojistik sürecinde ürünler parçalara ayrılır, tekrar bir araya getirilir, geri dönüştürülür ve üreticiye geri gönderilir. Maliyeti azaltmak için kritik olan bir lojistik yöntemi olduğu söylenebilir.

Küresel Lojistik

“Lojistik nedir?” başlığı altındaki başlıkları incelemeye devam ederken, küresel lojistik kavramıyla sık sık karşılaşırız. Ürünlerin dünya çapında bir tedarik zinciri içinde üretildiği andan başlayarak dünyanın çeşitli noktalarına, intermodal taşıma ile nakil sürecine verilen isim küresel lojistiktir.

Dünyada ticaret büyüdükçe küresel lojistik de aynı oranda büyümektedir. Firmaların dış ticarete verdiği önemin artmasıyla birlikte, küresel lojistiğin önemi de her geçen günle birlikte artar ve yaygınlaşır.

E-Ticaret Lojistiği

Dünyanın her yerinde ciddi değişim süreçlerine neden olan pandemi ve pandemi sonrası dönemde, e-ticaret ve e-ihracat kelimeleri kullanıcıların karşısına sıklıkla çıkar. E-ticaret lojistiği, online satış yapan organizasyonların depo, envanter yönetimi ve bazı yazılımlar sayesinde tüketiciye ulaşma sürecinin tamamına verilen addır.

Lojistiğin Dalları

Lojistiğin dalları birçok alt başlığa ayrılır. Tedarik zinciri, fiziksel dağıtım, ambalajlama/paketleme, gümrükleme ve depolama gibi uzun bir sürecin basamaklarını oluşturan bu dalların hepsi, lojistiğin sorunsuz bir şekilde işleyebilmesi adına önem teşkil eder.

• Tedarik Zinciri

Lojistik ağı olarak da bilinen tedarik zinciri, hizmetler ya da ürünlerin tedarikçiden başlayarak hizmeti alan kişiye doğru olan yolculuğunu ve bu yolculuk içerisindeki organizasyonlar, teknoloji, kaynaklar ve faaliyetlerin tamamını kapsayan bir terimdir.

Tedarik zinciri sayesinde ana kaynaklar son ürüne dönüştürülerek müşteriye ulaştırılır. Kullanılmış ürünler de geri dönüştürülerek bu zincire dâhil olabilir.

En başta doğal kaynaklar biyolojik ve çevresel olarak düzenlenir ve hammadde, insanlar sayesinde çıkarıldıktan sonra depolanır. Müşteriye ulaşmadan önce parçalar yapılandırılır, montajlanır ve birleştirilir. Zincirdeki değişimlerin pek çoğu, farklı şirketler arasında gerçekleştirilir.

• Fiziksel Dağıtım

Adından da anlaşılacağı üzere fiziksel dağıtım şirketin siparişi işlemesi, yüklemesi, boşaltması, stok kaydını yapması, depolama ve nakliye kısımlarının bir araya gelmesinden oluşan sistemin tümü, fiziksel dağıtım süreci olarak adlandırılır. Fiziksel dağıtımda temel amaç, maliyetleri düşürmektir. Bu sayede stoklar etkin yönetilir ve üreticiyle müşteri arasındaki bağ kuvvetlenir.

• Ambalajlama

Paketleme olarak da bildiğimiz ambalajlama, ürünün zarar görmeden, korunarak tüketiciye ulaştırılmasını sağlayan sistemdir. Ambalajın tasarımı, testi ve üretimi de tüm bu sürece dâhildir. Ürünü satış ve son kullanım için hazır hâle getiren ambalajlama sayesinde ürün korunur, taşınmasına yardım edilir ve satışı gerçekleştirilir.

• Gümrükleme

Bir ülkeden ihraç edilen veya bir ülkeye ithal edilen eşyanın ülkedeki kanunlara göre vergilendirilmesine, kontrol edilmesine ve kayıt altına alınmasına gümrükleme denir. Bazı durumlarda eşyalar üzerinde işlem uygulanır ya da ürüne el konulur. İmhası, yeniden ihraç edilmesi, serbest bölgeye bırakılması da mümkündür. Bu sayede devletler, birbirlerine karşı sorumluluklarını yerine getirir.

• Depolama

Depolama, ürünlerin ve yüklerin alınıp korunduktan sonra gönderilmek üzere hazırlanması sürecine verilen addır. Depolar sürelerin uzunluğuna göre kategorilere ayrılır. Kısa süreliler dağıtım merkezi olarak adlandırılırken uzun süreliler depo olarak tanımlanır. Ürünün teslim alındıktan sonra yerleştirmesi, sayımının yapılması, toplama, kontrol ve gönderimi gibi kritik eylemlerden depolama sorumludur. “Lojistik nedir?” sorusu, depolama bölümü olmadan asla yanıtlanamaz.

Lojistik Yönetimi

Lojistisyen ve lojistik yönetimi uzmanları, lojistik ile ilgili işleri planlar ve organize eder. Yönetim, lojistik süreçleriyle ilgili ekonomiden hukuka, pazarlamadan ulaşıma kadar tüm bölümlerden sorumludur. Şirketin LLP, LTD, A.Ş ya da şahıs şirketi olmasında lojistik yönetimin de katkısı vardır.

Üretimde Lojistik

Üretimde lojistik, tedarikçilerin operasyonları ile şirketin üretim tesisleri arasındaki bağlantıyı sağlayan kısımdır. Kit oluşturma, montaj, JIT ve JIS teslimatlarına, çıkış noktasında malzemelerin konsolidasyonuna kadar büyük bir kapsama alanına sahiptir. Amaç, vakit kazancı ve doğru miktarda malzeme sağlanmasıdır.

Lojistikte Dış Kaynak Kullanımı

İşletmelerin dış kaynakları kullandıkları işlerin büyük bölümünü lojistik işler oluşturur. Kendi alanlarında rekabet avantajı sağlaması için dış kaynak kullanımı önemli bir noktadır. Böylece finansal risk azalabilir ve kalite yükselişi, kapasitede artış gibi avantajların meydana gelmesi de mümkündür. Ancak dış kaynak kullanımı, zaman zaman riskli bir yönteme de dönüşebilir. Yüksek maliyete ve işsizlik artışına da sebep olabilme riski bulunur.

Lojistikte Taşıma Türleri

• Unimodal Taşıma

Unimodal taşıma, taşınan ürünün yollardan sadece biriyle taşınmasıdır. Karadan, havadan, denizden, nehirden ya da borular üzerinden gerçekleştirilebilir.

• Karayolu Taşımacılığı

“Lojistik nedir?” sorusuyla akla gelen ilk taşımacılık çeşidi, karayolu taşımacılığıdır. Firmalar arasındaki rekabetin üst seviyeye ulaştığı taşımacılık türüdür. Ürünün yıpranması ya da zarar görmesi en düşük seviyededir ve kapıdan kapıya aktarmasız olarak gerçekleşebilir.

• Deniz Yolu Taşımacılığı

Deniz yolu taşımacılığı, son yıllarda en revaçta olan taşımacılık yöntemidir. Maliyeti ve zarar görme olasılığı düşüktür ve büyük ürünler, konteynerler aracılığı ile taşınır. Liner ve tramp olmak üzere ikiye ayrılır. Ham petrol, kömür, maden, kereste gibi ürünler gemilerle tramp taşımacılıkla, konteyner ve ro-ro taşımaları gibi tarife baz alınarak gerçekleştirilen ürünler liner taşımacılık ile gerçekleşir.

• Hava Yolu Taşımacılığı

500 km ve üzeri mesafeler için avantajlı olan taşımacılık biçimidir. Cenaze, konsolide kargo, değerli evrak gibi pek çok farklı materyal bu şekilde taşınır.

• Demir Yolu Taşımacılığı

Transit ülkeler arasında ağır ve havaleli yükler için genellikle devletler arasında kullanılır. Karayolunda oluşan trafik yükünü hafifletir. Diğer taşımacılık türleri ile kıyaslandığı zaman daha maliyetli hâle gelebilen bir taşımacılık biçimidir.

• Boru Hattı Taşımacılığı

Ham petrol, doğalgaz gibi likit ya da gaz halindeki maddelerin borular aracılığıyla aktarımını sağlar. İlk yatırımı oldukça maliyetli olduğu için “Lojistik nedir?” sorusu sorulduğunda ilk akla gelen taşımacılık çeşitlerinden biri olmaz.

• Nehir Yolu Taşımacılığı

Avrupa içinde yaygın olan nehir yolu taşımacılığı, ağır, hacimli, gabarı dışı malların aktarımında kullanılmaktadır. Türkiye’de coğrafi problemle nedeniyle tercih edilir.

• Multimodal Taşımacılık

Farklı araçlar ve farklı taşıma türleriyle gerçekleşir. Taraflar arasında tek taşımacılık sözleşmesi yapılır.

• İntermodal Taşımacılık

Sıklıkla tırların, trenlerin ve yük gemilerinin kullanıldığı bu alanda yükün taşıma kabı değiştirilmez ve minimum iki taşıma türü kullanılır. Hangi türün kullanılacağı o anki şartlara göre belirlenir.

• Kombine Taşımacılık

Kara, demir, deniz ve hava yolu taşımalarından en az ikisinin kullanımıyla gerçekleşir. Farklı ürünlerin bir araya gelebilmesine olanak sağlar.

Önceki yazımıza https://oniki.net/amazonda-satis-icin-tedarikci-bulmak/ linkinden ulaşabilirsiniz.